In de jaren 90 maakten wij kennis met Pokemon, een animatie serie uit Japan. Een trainer die de wereld in trekt om alle 150 soorten Pokemon te vangen en de beste van de beste te worden. Dat wilde ieder kind die in ’95 voor de buis zat ook. Allemaal vangen die verschillende Pokemon. Maar wat als ik jullie vertel dat je dit gewoon voor het echie kunt doen? Er op uit kunt gaan om ze allemaal te vangen.

Ik heb het hier niet over Pokemon GO, de spel variant die je op je mobiel kunt spelen. Het fenomeen wat menig kind en dertiger de straat op kreeg. Ik heb het over een variant die nog veel meer mensen op de been moet kunnen krijgen. En dat is de natuur. Daar vind je dan weer geen 150 verschillende monsters in, maar wel zo’n 500 vogelsoorten, 70 libellen, 50 dagvlinders, 100 zoogdieren, meer dan 1000 planten en ontzettend veel paddenstoelen, mossen, korstmossen, spinnen en overige insecten. Nu kun je die natuurlijk niet allemaal vangen met je handen. Een aantal dieren vecht namelijk terug of mag je niet eens vangen, omdat deze beschermd zijn. Maar je kunt ze wel vangen door middel van het maken van een foto. En of deze nu genomen wordt door spiegelreflexcamera van 5000 euro of gewoon de camera van je telefoon, dat maakt helemaal niets uit. Met alle camera’s kun je soorten scoren.

Maar hoe weet je nu wat je gezien hebt? Welke van de 50 dagvlinders heb ik?  Laat staan welke van de 600 mossoorten. Ik ken eigenlijk alleen Kate Moss en stiekem ook Ron Moss (Ridge van the Bold & the Beautifull, maar beter was hij als bassist van Player natuurlijk). Maar daarna houdt mijn kennis van mossen op. Dan moet je in een mossendeterminatieboekje gaan bladeren en moet je vragen beantwoorden als; Vormen de mosplantjes een polletje, een kussentje, een zode of een matje? En zijn er sporenkapsels aanwezig. Ik als ecoloog ben hier al volledig het spoor van bijster, maarja, Gotta catch ’em all. En dus ook de mossen. Gelukkig is het met de hedendaagse technologie een stuk makkelijker. Je hebt namelijk apps op je telefoon die aan fotoherkenning doen. Dan maak je een foto van een plant en de app vertelt je dan dat je een betere foto moet maken. Na het maken van een duidelijkere of meerdere foto’s van de plant, komt de app dan op 100% harig vingergras. Bam. Zo makkelijk gaat dat. Dit maakt nachtvlinderen ook gelijk een stuk makkelijker en toegankelijker. Waar ik voorheen een dagtaak had aan het uitpluizen van die paar honderd bruingekleurde nachtvlinders, zegt de app nu vrijwel direct na het nemen van de foto welke soort het precies is. Je moet alleen wel echt een goed herkenbare foto maken en helaas zijn sommige soorten gewoon niet determineerbaar middels een foto. Hier moet je dan eigenlijk een dickpic van maken, aangezien ze wel determineerbaar zijn via het geslachtsdeel. Die schijnt bij werkelijk iedere levensvorm anders te zijn. Maar dit betreft slecht een paar procent van het geheel. Zo zit ik inmiddels op meer dan 1.400 verschillende soorten op de foto in Nederland alleen. Deze app heet Obsidentify en is te vinden in de appstore.

Hoe ik dat dan allemaal bijhoud? Op een kladblokje of in kast met talloze ordners? Neejoh, daar gebruik ik waarneming.nl voor. Een website waar iedereen waarnemingen op kan delen en bekijken. Hier maak je een account op aan en vervolgens kun je de waarnemingen die je doet hier op invoeren. De website houdt dan voor jou al jouw waargenomen soorten bij in de zogenoemde ‘Levenslijst’. Zo kun je zien wat je al gezien hebt. Bij iedere waarneming komt ook een locatie te staan en er is eventueel ruimte voor tekst en uitleg bij de waarneming. 5e boom van rechts bijvoorbeeld. Zo kunnen anderen, die deze soort ook willen scoren, zien waar deze is waargenomen. Je kunt op de site namelijk ook makkelijk opzoeken waar in de omgeving bijvoorbeeld een ijsvogel is gezien, zodat je de kans vergroot om deze aan je eigen lijst toe te voegen. Zo is waarneming.nl niet alleen handig om je lijst bij te houden, maar ook om je eigen lijst te vergroten. Wel worden sommige soorten afgeschermd, om een stormloop op deze soorten te voorkomen. Denk hierbij aan zeldzame broedgevallen van vogels als de hop of een vlindersoort waarvan maar één vindplaats is in Nederland. Deze locaties worden verborgen gehouden om verstoring tegen te gaan. Waarneming.nl gebruikt al deze gegevens ook om te kijken hoe het met soorten gesteld is. Rukken bepaalde soorten op of sterven helaas soorten uit in Nederland. Waarneming.nl is hiervan een goede indicator en een waardevolle bron van informatie over de gesteldheid van de Nederlandse biodiversiteit. Dus naast dat je je eigen lijst spekt, spek je ook de gegevens van waarneming.nl.

Nu ben ik 37 en opgegroeid met pokemon, maar dat hoeft natuurlijk helemaal niet. Ik ken zat mensen die dit helemaal niet zijn, maar het wel leuk vinden om van alles tegen te komen in de natuur. Door er een naam aan te kunnen verbinden, opent het namelijk ook je ogen. Je gaat meer om je heen kijken en je maakt een verbinding met je omgeving. Voorheen dacht je alleen maar witte vlinders in je vlinderstruik te hebben, maar nu ben je er achter gekomen dat het drie verschillende soorten zijn. En is je oog gevallen op de atalanta en de distelvlinder. Die had je voorheen niet gezien. De vlinderstruik krijgt daardoor opeens meer waarde. Net als alle andere kruiden, want die trekken zweefvliegen en libellen aan. Je komt er achter dat in een gemaaid gazon slechts vier plantensoorten te vinden zijn, terwijl er in die ongemaaide berm meer dan vijftien te vinden zijn. Vanaf dit punt moet ik je helaas waarschuwen, want je bent nu langzaam in een linkse rakker aan het veranderen. Bijverschijnselen zijn dat je een hogere bloeddruk krijgt bij het horen van een motormaaier van de plantsoenendienst en dat gewoon wandelen of fietsen niet meer iets wat mogelijk is. Slenteren is nu the way to go. Met je mobiel in je hand. Dus weet waar je aan begint. Maar bij deze nodig ik jullie allemaal uit om aan je eerste 100 soorten te starten. Het geeft je super veel rust en plezier. Of het is juist een leuke activiteit om met de kinderen te doen. Die zijn immers de toekomst en kunnen niet genoeg binding met de natuur krijgen. Overigens is er ook een waarneming.nl voor het buitenland voor als je helemaal los wilt gaan (Observation.org en is van dezelfde maker, dus kan allemaal metéén en dezelfde account.